Wat is COPD ?

Verduidelijking en beschrijving van COPD

Chronische obstructieve longziekte (COPD), die chronische bronchitis en emfyseem omvat, is een respiratoire ziekte die door een constante vernauwing van de luchtwegen wordt gekenmerkt, met symptomen zoals kortademigheid, hoesten, piepende ademhaling en een verhoogde slijmproductie. De ziekte wordt gekenmerkt door uitgebreide reguliere exacerbaties, die niet door volledig herstel van de respiratoire functie worden gevolgd.

COPD leidt tot een versnelde achteruitgang van de longfunctie en een onomkeerbaar verlies van de respiratoire capaciteit van de patiënt.

Volgens onderzoeken is roken de belangrijkste oorzaak van COPD (90%), ver voor de luchtvervuiling. Het roken bij vrouwen en jongeren is de belangrijkste oorzaak van de verhoogde prevalentie van COPD, die zelfs kan verdubbelen of verdrievoudigen binnen 10 jaar.

Dit veroorzaakt blijvende invaliditeit en beperkt de patiënt in het uitvoeren van zijn dagelijkse activiteiten, waardoor de levenskwaliteit sterk vermindert.

Is COPD een veel voorkomende ziekte ?

COPD is de vijfde belangrijkste doodsoorzaak in de wereld. Vandaag zou het invloed hebben op:

• 10 tot 15% van de mannen;
• 8% van de vrouwen;
• 2,75 miljoen mensen sterven ervan elk jaar.

In België wordt het aantal COPD-patiënten op meer dan 600.000 geschat: COPD is de vierde belangrijkste doodsoorzaak bij mannen en de achtste bij vrouwen.

COPD is ook erkend als een epidemische ziekte.

Ondervoeding en COPD: het belang van een goede voedingstoestand

De energiebalans in COPD is negatief en verslechtert tijdens acute exacerbaties. Dit zou het gevolg kunnen zijn van onvoldoende voedselinname, veranderingen in de stofwisseling van voedingsstoffen en een verhoogd energieverbruik in rust. Deze mechanismen kunnen een hoge prevalentie van ondervoeding bij patiënten met COPD verklaren: het varieert van 20 tot 60% volgens de studies. Ondervoeding wordt gekenmerkt door:

• gewichtsverlies (5% in 3 maanden of 10% in 6 maanden);
• verlies van spiermassa die een directe invloed op de inspanningstolerantie en de respiratoire spierfunctie hebben.

Het verblijf van ondervoede COPD-patiënten in het ziekenhuis is langer en zij lopen een verhoogd risico op rehospitalisatie. Het risico op sterfte na acute exacerbatie is ook hoger bij ondervoede patiënten.

Voedingstekorten spelen een belangrijke rol in respiratoir falen omdat ze een negatieve invloed hebben op de functionele prestaties en uiteindelijk op het overleven: het verlies van vetvrije massa zal de ademhalingsspieren verzwakken en zal de algehele conditie van de patiënt, zijn levenskwaliteit en de prognose verminderen.

Vandaag is het duidelijk dat ondervoeding gepaard gaat met :

• een verhoogde toevlucht tot de gezondheidszorg;
• een verslechtering van de prognose van COPD.

De COPD-patiënt heeft specifieke voedingsbehoeften

Welke soorten bijdragen richten zich op de patiënt COPD ?

De pathofysiologie van ondervoeding van COPD-patiënten is multifactorieel en omvat :

• Een rusthypermetabolisme : toename van de behoefte aan energie;
• Een verhoogde uitscheiding van pro-inflammatoire cytokines : toename van de behoefte aan antioxydanten;
• Veranderingen in het spiermetabolisme : toename van de behoefte aan proteïnen;
• Verminderde orale inname : toename van de behoefte aan energierijke voeding.

Het is daarom van essentieel belang de voedingsinname te optimaliseren om zo de versnelde eiwitomzet, energie-efficiëntie en verminderde oxidatieve stress te compenseren.

De aanbevolen inname van koolhydraten bij patiënten met COPD op basis van de biochemische gegevens is als volgt: gelijk aan ATP productie, is zuurstofconsumptie lager bij het gebruik van glucose in vergelijking met dat van de vetzuren.

Door zijn verminderde respiratoire capaciteit, is de COPD-patiënt in chronische hypoxie. Echter, in geval van een ernstige hypoxie, richt de fysiologische aanpassing zich uitsluitend tot glucose, en heeft een glucoseopname de voorkeur. Klinische gegevens tonen aan dat toediening van orale supplementen rijk aan koolhydraten in combinatie met lichaamsbeweging een verbeterde respons kennen op de gewichtstoename in vergelijking met alleen lichaamsbeweging.

Daarnaast hebben verschillende studies aangetoond dat vetrijke supplementen meer bijwerkingen (vertraagde maaglediging, verhoogde postprandiale dyspnoe) vertonen in vergelijking met supplementen met hetzelfde aantal calorieën, maar rijk aan koolhydraten.

Glucose blijft de "ideale" basis in het geval van hypoxie omdat het de meest energie-efficiënte is.

Wat zijn de internationale aanbevelingen voor orale supplementen ?

De European Society of Clinical Nutrition (ESPEN) heeft een aantal aanbevelingen opgesteld over de aard van de aanbreng en het nemen van orale bijvoedingen bij patiënten met COPD. De aanbevelingen zijn:

• Orale bijvoedingen in combinatie met oefeningen kan de voedingstoestand van de COPD-patiënten verbeteren.
• Frequente innames van kleine hoeveelheden van orale bijvoedingen hebben de voorkeur: ze verminderen de postprandiale dyspnoe en verzadiging, en verbeteren de therapietrouw.
• Bij patiënten met stabiele COPD, is er geen voordeel bij het gebruik van een vetrijke bijvoeding in plaats van een energierijke bijvoeding.

Om te voldoen aan de specifieke behoeften van COPD-patiënten met gewichtsverlies of verlies van spiermasssa, Sphère Nutrition biedt specifieke medische voeding aan voor opname via orale weg. Alle producten vindt u op de volgende pagina : Voeding voor de COPD-patiënt.